هرات بیش از ۸ صد آبده ی تاریخی دارد؛ از این میان حدود ۲۰۰ مورد آن را حوض های قدیمی تشکیل می دهد.

حوض هایی که به گفته ی مسئولان اداره ی اطلاعات و فرهنگ هرات بیش از همه در معرض خطر قرار دارند.

جاوید ضرغام، آمر فرهنگ و هنر این اداره می گوید بارها این نگرانی را با مرکز در میان  گذاشته اند اما وزارت اطلاعات و فرهنگ بودجه ای در دست ندارد.

“ما می دانیم که بخش هایی از آبده ها در باران ها تخریب می شود و بیشترین نگرانی ما حوض ها است؛ ما بارها این نگرانی را با مرکز در میان گذاشته ایم اما وزارت اطلاعات و فرهنگ بودجه ای در این خصوص ندارد”.

بهار امسال سقف تیمچه ی عبدالخالق نیازی، دومین بازار سر پوشیده ی تاریخی شهر هرات در پی تداوم ریزش باران و رطوبت فرو ریخت و بخش هایی از آرامگاه خواجه ابولولید نیز به شدت آسیب دید.

به باور آگاهان فرهنگی در صورتی که بناهای یک شهر تخریب شود، تاریخ یک شهر نیز نابود می شود.

عبدالقیوم وزیری، رییس انجمن حامیان میراث های فرهنگی می گوید توجه به آبده های تاریخی، صنعت گردشگری را رشد می دهد.

“ترمیم آبده های تاریخی باعث رشد میراث های فرهنگی، رشد فرهنگ گردشگری می شود و خلاصه این تاثیراتی مثبت زیادی برای هرات دارد”.

اکثر آبده های تاریخی در ولسوالی های هرات موقعیت دارد.

بعضی از آنها یا در پی بی احتیاطی مردم محل تخریب شدند یا هم از حوادث طبیعی متاثر گشته اند.

تعدادی نیز به دلیل واقع شدن آن در مناطق نا امن، سنگ های با ازرش شان از سوی سارقان، به غارت برده شده است.

همایون احمدی آگاه فرهنگی در هرات میگوید:” شما در جریان هستید که روز به روز تخریب بناهای تاریخی بیشتر می شود و ما هیچ اقدامی کرده نمی توانیم همین حالا ما از سی کیلومتری شهر هرات آگاهی نداریم که بناهای تاریخی که در غوریان یا در کرخ قرار دارند این ها در چه وضعیتی قرار دارند”.

همزمان اداره ی محلی نیز با ابراز نگرانی از خطر فروپاشی آبده های تاریخی می گوید تلاش دارند تا بودجه ای را برای حفظ و مراقبت از این بناها از مرکز بدست آورند.

عبدالقیوم رحیمی والی هرات می گوید اداره ی محلی تلاش می کند تا این جاذبه ها همچنان پابرجا باقی بمانند.

“ما تلاش داریم تا با ساخت بناهای تاریخی همو ارزش و هیبت شهر پس زنده شود و شما می دانید که هیچ شهری به اندازه ی این شهر بنای تاریخی ندارد و ما هم تلاش می کنیم تا بودجه را برای ترمیم بناهای این شهر از مرکز بگیریم”.

هرات در کنار بناهای به ثبت رسیده، جاذبه های طبیعی دلنواز زیادی دارد.چشمه های آب سرد و گرم در شماری از ولسوالی های هرات، نمونه ای از این جاذبه های طبیعی است. اما گویا این تفریح گاه ها نیز از دست روزگار در امان نمانده است.