نقش پاکستان در روند صلح افغانستان نقشی پررنگ است. بارها رهبران حکومت افغانستان به این اهمیت اشاره کرده‌اند و کلید صلح افغانستان را در کویته و اسلام آباد دانسته‌اند. اما سوال اصلی این است که اهداف پاکستان در افغانستان چیست؟ پاکستان در پی چه چیزی است؟ آیا سیاست پاکستان در قبال افغانستان تغییر کرده است؟ برای پاسخ به این سوالات گفتگویی داریم با فردوس کاوش، روزنامه‌نگار از کابل.

معراج: آقای کاوش خوش آمدید به برنامه و ممنون از وقتی که گذاشتید.

کاوش: ممنون و سپاس از دعوت شما

معراج: به عنوان سوال اول اگر خواسته باشیم منافع پاکستان در افغانستان را بشناسیم، این منافع چیست؟ پاکستان در افغانستان به دنبال چه می‌گردد؟

کاوش: ابتدا باید به این نکته توجه کرد که نهاد سیاست‌گذاری خارجی در پاکستان، نه وزارت خارجه است و نه هم حکومت پاکستان. بلکه این ارتش است که در مورد سیاست خارجی پاکستان تصمیم می‌گیرد. تمام تصمیمات سیاست خارجی در انحصار ارتش پاکستان است و این ارتش، نگاهی هند محور به افغانستان دارد. ارتش همواره در تلاش آن است که کابل را به عنوان یک متحد امنیتی برای خودش همراه داشته باشد. پاکستان می‌خواهد در افغانستان یک حکومت جهادیست، اسلامیست و ضد هند روی کار بیاید و با هر نوع حکومت دیگر در افغانستن مشکل دارد.

معراج: سیاست‌مداران پاکستان در این اواخر همواره از تغییر سیاست خارجی این کشور در قبال افغانستان سخن زده‌اند. به عنوان نمونه عمران خان در ملاقات با داکتر عبدالله تاکید کرده بود که پاکستان از سیاست عمق استراتژیک خود نسبت به افغانستان عبور کرده است. بسیاری از تحلیلگران در داخل کشور هم بر این باورند که سیاست پاکستان در قبال افغانستان تغییر کرده است، نظر شما چیست؟ آیا سیاست پاکستان تغییر کرده است؟

کاوش: گفته‌های سیاست‌مداران پاکستان در طول تاریخ همینطور بوده. چه زمانی که نواز شریف بود، چه در زمان صیاالحق و چه حالا. همواره سیاست‌مداران پاکستان در رسانه‌ها و سیاست اعلامی خود چنین سخنانی را مطرح کرده‌اند. اما آنچه در عمل انجام می‌شده است، همان سیاست ارتش و نگاه امنیتی بوده است.

لذا من فکر میکنم که در نگاه پاکستان کدام تغییری نیامده است.

معراج: یکی از مواردی که در بیست سال گذشته همواره در مورد سیاست خارجی پاکستان مطرح بوده است، این بوده که دولت پاکستان با حضور ناتو وآمریکا در افغانستان گذاره می‌کرده است. شما هم در نوشته‌های خود به این مساله اشاره کرده‌اید که پاکستان منتظر خروج ناتو بوده است. حالا که بحث خروج آمریکا مطرح می‌شود، به نظر شما برنده این خروج کی است؟

کاوش: بسیاری از استراتژیست‌های پاکستان بر این باورند که این کشور با خروج آمریکا و ناتو به آنچه می‌خواسته، رسیده است. پاکستان پس از سال ۲۰۰۳ از شورش طالبان حمایت می‌کرد تا روزی برسد که آمریکا از افغانستان خارج شود. حالا به نظر می‌رسد این خواسته‌ی پاکستان در حال حاصل شدن است.

معراج: پاکستان چطور دولتی در افغانستان را می‌خواهد؟

کاوش: واضح است که پاکستان در پی دولتی در افغانستان است که وجه دینی، جهادی، ضد هندی و اسلامی آن پررنگ‌تر از وجه‌های دیگر آن باشد. پاکستان می‌خواهد در افغانستان دولتی روی کار بیاید که شریک امنیتی پاکستان باشد.

معراج: یکی از مسایلی که در مورد پاکستان و سیاست خارجی پاکستان تاثیرگذار است، تنش این کشور با هند است. به نظر شما این تنش چه تاثیری بر افغانستان دارد؟

کاوش: موجودیت کشور پاکستان در مقابل هند معنی پیدا می‌کند. پاکستان خودش را در ستیز با هند معرفی می‌کند و واضح است که پاکستان می‌خواهد افغانستان را همراه خود در ستیز با هند داشته باشد. می‌توان گفت مهم‌ترین عنصر در سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان همین ضدیت با هند است.

معراج: یکی از شرایط ایجاد صلح در افغانستان، وجود داشتن یک اجماع منطقه‌ای در قبال صلح است. چقدر باورمند هستید که می‌توان میان هند و پاکستان در قبال صلح افغانستان اجماع ایجاد کرد؟

کاوش: من نسبت به این اجماع بدگمان هستم و فکر نمی‌کنم این اجماع به این زودی شکل بگیرد. پاکستان همانطور که گفتم همواره نگاهی هند ستیز دارد و وجود اجماع میان هند و پاکستان بعید است.

معراج: راه حل چیست به نظر شما؟ چگونه باید پاکستان را نسبت به صلح در افغانستان متمایل کرد؟

کاوش: راه حل ورود یک دیپلوماسی فشار از سوی آمریکا است. آمریکا باید بر روی پاکستان فشار بیاورد و این کشور را متقاعد بسازد که دست از حمایت شورشیان افغانستان بردارد. تنها راه حل به نظر من همین است.

معراج: ممنون از شما!