روزانه‌ ده‌ها زن برای کسب تفریق یا جدایی از شوهران‌شان به دادگاه ابتدایی هرات مراجعه می‌کنند. وقتی وارد دهلیز دادگاه شدم؛ با انبوهی از زنانی مواجه شدم که با چهره‌های رنگ پریده و آشوب‌زده به انتظار پرونده‌شان نشسته بودند.

اما در این میان شنیدن داستان یک مراجعه کننده (سیما) کام هر انسان را تلخ می‌سازد، سیما تازه عروسی که بعد از هفت ماه به‌علت خواست‌های غیر مشروع خسرش دست به‌خودکشی زده است تا به زندگی خویش نقطۀ پایان بگذارد.

سیما داستان زندگی‌شان را این‌طور روایت می‌کند “مامایم به ما قصد تجاوز داشت و برای انجام دادن این‌ امر؛ از هیچ ظلم و ستمی دریغ نمی‌ورزید و به همین خاطر یک دوره زندانی هم شده‌ام”.

او با ۵ سال تفاوت سنی به‌‌زور و جبر به‌عقد پسر مامای ۱۵ ساله‌اش درآمده بود؛ اما اکنون که حیات دوباره یافته است به‌علت لت‌وکوب و شکنجه‌های طاقت‌فرسا؛ تقاضای تفریق از شوهرش کرده است.

جدایی زنان از شوهران‌شان و برعکس‌؛ بنابر دلایل گوناگونی همانند؛ شکنجه، بی‌خبری از قانون، خواسته‌های نامشروع، فقر، غیابت شوهر، اعتیاد و خشونت صورت می‌گیرد.

فرزانه شخصی دیگری‌که همانند سیما از برخوردهای غیرقانونی و رفتارهای فجیع و زشت برادران همسرش شاکی است.

وی ستم‌های متقبل شده‌اش را چنین بیان می‌کند “شوهرم همراه با برادرانش همواره مرا با سیم‌های داغ لت‌وکوب می‌کردند و گربه‌های وحشی را بالایم رها می‌کردند و کف‌ پاهایم را با سوزن سوراخ می‌کردند؛ حتی آنقدر لت‌وکوب کردند که کودک دوماهه‌ام جان خویش را از دست داد”.

خشونت‌های بی‌حد و حصر و فشارهای فراوان باعث می‌شود که فرزانه بعد از سه ماه خانه شوهرش را ترک کند و دست به‌خودکشی بزند اما موفق به‌این کار نشد و حالا بنابر ازدواج مجدد شوهرش؛ می‌خواهد از شوهرش جدا شود و مدت دوسال است با پدرش زندگی می‌کند.

روزانه زنانی زیادی با ماجراهای متفاوت به دادگاه ابتدایی می‌آیند اما نگرانی این‌جاست که علی‌رغم باز شدن فضای بسته‌ی شهر هرات؛ این مرکز شاهد پرونده‌های تکان‌دهندی از سوی زنان است.
مسئولان دادگاه ابتدائی می‌گویند در ۹ ماه گذشته، ۹۰ درصد جدایی یا تفریق از سوی زنان بوده است.
بصیر احمد نوری رئیس محکمه فامیلی می‌گوید از ۷۰۰ پروندۀ طلاق و تفریق، ۱۸۷ پرونده فیصله شده است.

نسیمه تنها زنی ایرانی الاصلی است که حدود شش از ازدواجش می‌گذرد، اما اعتیاد شوهرش به شیشه و ظلم و ستم خانواده شوهرش او را آواره کرده است.

در همین‌حال؛ کارشناسان باور دارند که طلاق می‌تواند هم عامل گسیختگی خانواده و هم راه‌کاری برای رفع مشکلات باشد.

حامد وحیدی استاد جامعه‌شناسی دانشگاه هرات علت مراجعه زنان برای جدایی در تناسب به‌مردان را ایجاد فرصت‌ها و دسترسی آن‌ها به‌مراجع عدلی وقضایی می‌داند.

معمولاً در جوامع سنتی آمار طلاق یا جدایی از سوی مردان به‌ویژه زنان درشت نیست و یا هم فقط مردان آمار چشم‌گیر را به‌خود اختصاص می‌دهند.
اما اخیراً در شهر سنتی چون هرات؛ این پدیده افزایش نگران‌کننده‌ای از سوی زنان داشته و بیشتر طلاق‌ها در غیاب شوهران اجرا می‌شود.
اما تنها زنان درک می‌کنند که در جامعه اسلامی‌ای که زنان مقام ملکه دارند در چه عذابی بسر می‌برند!