پان یا سی‌تی محصولی  از مواد مخدر است که ظاهراً امروزه بیشتر خوراک جوانان شده است.

این محصول خطرناک از تنباکو، آهک، خاکستر، ادویه‎های معطر و ساخارین یا ماده‌ی سرطان‌‌زا تشکیل شده که از طریق بزاق دهان مصرف می‌شود.

وجود تریاک ، حشیش، مواد شیمیایی  و دارو‌های  روان گردان از پان معجونی ساخته که در افراد قدرت نشه‌گی و سرخوشی را افزایش می‌دهد.

بسته‌بندی‌های رنگارنگ با طعم‌های مختلف میوه نه تنها  زهر سرطان زایی آن‌را پنهان ساخته  بلکه سبب شده تا افراد بیشتری جذب آن شود.

جوانان هرات می‌گویند: ” در صورتی‌که از سیتی استفاده نکنند دچار سرگیجه، سردرد و حتی تغییر در خلق و خوی شان ایجاد می‎شود بنا بر این مجبور اند تا روزانه ده دانه تا دو پاکت مصرف کنند.”

معتادان برای تهیه مواد مخدر باید به گونه‌ی مخفی وارد اقدام شوند تا سرانجام دست شان به ساقی برسد اما جالب است که برای تهیه سی‎تی کافیست سری به برخی سوپر مارکت‌ها یا بساط‌های شهر بزنید تا با پرداخت تنها ده افغانی آن را بدست آورید.

به بیان فروشندگان سی‎تی، روزانه افراد زیادی برای خرید این مواد به آنان مراجعه می‌کنند.

به گفته‌ی آنان گویا حتی بانوان نیز شکار این مخدر شده اند.

” روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ پاکت می فروشم بله از هر قشری هستن بیشتر جوانان می‎خرند حتی مشتری ما دخترها هم هستند.”

به باور کارشناسان و متخصصان پزشکی، این مخدر بی‌صدا و کم‌تر شناخته شده، علاوه بر ایجاد وابستگی و اعتیاد روحی و روانی،  به سلول‌های مغزی، دستگاه تنفسی آسیب فراوانی می‌رساند.

طیبه حامدی دکتر صحت روانی می‎گوید که استفاده از این مخدر سبب بروز حرکات غیر طبیعی، اختلالات رفتاری همراه با پرخاشگری، التهاب جوف دهن و حتی سرطان دهان، حنجره و لثه می‎شود.

” درکل مواد مخدر بخاطر همان وابستگی باعث آسیب به شخص می‌شوند. تاثیراتی روی روان شخص می‌گذارد و به‌خاطر خوشی‌ای که برای شخص ایجاد می‌کند شخص را مجبور می‌سازد تا برای دفعات مکرر به دنبال آن برود”

اما پرسش این جاست که چرا افراد آن‌هم جوانان به این مخدر روی آورده اند؟

به باور کار شناسان نا شناس بودن این مخدر نزد خانواده‌ها و مصرف کننده گان آن سبب شده تا آنان بدون اطلاع داشتن از نفس سرطان‌زای آن به استفاده‌ی آن عادت کنند.

محمد علی اخگر آگاه امور می‌گوید که فشار‌های روحی، بی‌کاری و ارتباط با افراد ناسالم به نحوی جوانان را سرخورده ساخته و سبب شده تا جوانان راه بیرون رفت از مشکلاتش را در آغوش این نوع مواد پیدا کند.

او می گوید: ” روابط نادرست اجتماعی که بین جوانان وجود دارد سبب می‎شود زمانی‌که از این روابط سرخورده شوند بدون اطلاع خانواده به مصرف این مواد روی می‎آورند،  برخی موارد جوانان حتی مقابل خانواده‌ها مصرف می کنند اما والدین شان بدلیل نا آگاهی از ضررهای آن، هیچ عکس العملی نشان نمی‌دهند.”

خطرناک بودن این ماده زمانی بیش‎تر می‌شود که کودکان بدون آگاهی از عواقب و عوارض و خطرات این ماده، با ‎قیمتی ارزان و نسبتا راحت آن‎را تهیه می‎کنند و صرف به بهانه‎ی خوشبو کردن دهان یا لذت بردن  از آن، استفاده می‌کنند.