نتایج یک تحقیق تازه نشان می دهد که تنها ۴ درصد دانشجویان کل افغانستان توانستند از آموزش آنلاین به طور ۱۰۰ درصدی استفاده کنند.

نبود دستور العمل ها و پالیسی های مربوط به آموزش الکترونیک، عدم دسترسی کافی به اینترنت و نبود تجهیزات زیر ساختی نرم افزاری و سخت افزاری از عمده مشکلات آموزش آنلاین است.

این تحقیق از سوی بخش پژوهش و مطالعه ی انستیتوت آموزشی افغان یا (AIL) انجام شده است.

اپیدمی کرونا در خیلی از موارد گذرعادی زندگی را دست خوش تغییر ساخت.

از رکود اقتصادی و بسته شدن بازارها و تمام مراکز فرهنگی، تعلیمی و تحصیلی گرفته تا قرنطینه شدن شهر ها و افراد.

دوام این حالت اضطرار خیلی از کشورها را مجبور ساخت برای ادامه ی زندگی، تئوری های جدیدی را تجربه کنند و طرح آنلاین شدن تدریس در افغانستان، یکی از این موارد بود.

وزارت تحصیلات عالی نیز برای عقب نماندن روند تحصیل، طرح تدریس آنلاین را بدیلی برای تدریس حضوری  پیشنهاد کرد

اکنون تحقیق تازه ی بخش پژوهش و مطالعه ی “انستیتوت آموزشی افغان” نشان می دهد که این تجربه در افغانستان موفق نبوده و دستکم ۹۰ درصد دانشجویان از این روش آموزشی ناراضی هستند.

جواد رامیار، مسوول این تیم تحقیق می گوید: ” دانشجویان از خدماتی که به عنوان خدمات اینترنتی در اختیار آنها قرار گذاشته شده بود از سرعت پاسخگویی استادان، از نبود انترنت و.. راضی نبودن و در مقابل استادان نیز این مشکل را داشتند و در کنار این اینها از عدم شرایط برای ارزیابی از میزان یاد گیری دانشجویان ناراضی بودند. اگر بخواهم به شکل خلاصه بگویم وضعیت آموزش الکترونیک در افغانستان بسیار ساده و ابتدایی است”.

این تحقیق به شکل آنلاین انجام شده و ۳۵۰ دانشجو از سراسر افغانستان دیدگاه شان را از طریق پرسشنامه ارایه کردند . همزمان با ۳۰ استاد دانشگاه نیز از طریق مصاحبه، نظر خواهی شده است.

بر بنیاد این تحقیق درصدی زیادی از دانشجویان گفتند که استادان شان توانایی استفاده از ابزارهای الکترونیک را ندارند، سرعت استادان در پاسخگویی بسیار پایین بوده و اکثر استادان تمایلی به تدریس آنلاین نداشتند که این مورد از سوی اکثر استادان نیز تایید شده است.

نرگس براتیان، استاد دانشگاه با نتایج این تحقیق موافق است و تاکید می کند نیاز است تا دولت بودجه ای را در خصوص ظرفیت سازی استادان و تجهیزات لازم، اختصاص دهد.

“دقیقا ما این مشکلات را داشتیم اما ضعف این است که اکثر مردم ما به نان شب و روز خود مانده اند چگونه توقع می رود که اینها برای خود اینترنت رایگان آماده کنند تا بتوانند ویدیو ها را از درون پورتال دانلود کنند؟ پس این نیازمند دولت است و در کنارش نیاز است که موسسات خصوصی هم یک بودجه ی از طرف دولت یک بودجه ای به اینها اختصاص داده شود تا آنها بتوانند سیستم خود را بروز کنند”.

نتایج این تحقیق نشان می دهد که ۴۷ درصد دانشجویان اصلا نتوانستند در روند آموزش الکترونیک اشتراک کنند، ۴۸ درصد به شکل نسبی اشتراک کردند و تنها ۴ درصد توانستند به گونه ی کامل از تدریس آنلاین استفاده کنند.

غلام حسن رحمانی، استاد دانشگاه می گوید پس از حضوری شدن درس ها مشخص شده که تنها ۱۰ درصد دانشجویانش از آموزش آنلاین استفاده کرده اند.

“زمانی که صنف حضوری شروع شد من شخصا وقتی از شاگردان خود پرسیدم که کی ها از ویدیوها توانستند استفاده کنند دانلود کنند تنها ده درصد شاید هم کمتر از ده درصد دانشجویان دست های خود را بلند کردند و این واقعا نگران کننده است”.

سنجش و ارزیابی از میزان یادگیری از دیگر مشکلات عمده تدریس آنلاین است.

این تحقیق نشان می دهد که تقریبا هیچکدام از دانشگاه های افغانستان ظرفیت سنجش و ارزیابی دروس در فضای مجازی را ندارد.

ضعف پالیسی در وزارت تحصیلات عالی، نبود پورتال آموزشی در دانشگاه ها، نبود نیروی فنی و متخصص کافی برای ارایه خدمات پشتیبانی و نگرانی از مسایل امنیت از دیگر عمده مشکلاتی است که طی این تحقیق مشخص شده است.

جواد رامیار مسوول این تیم تحقیق می گوید تنها اختصاص بودجه از سوی دولت در این بخش کافی نیست.

“نیاز است که استادان ظرفیت سازی شود، زیرساخت های لازم ایجاد شود و روی توانمندی ها کار صورت گیرد تنها بودجه مهم نیست”.

پیش از این دانشجویان به مشکلاتی چون هزینه ی بالا، قطع و وصل و سرعت پایین اینترنت، نبود برق و آنتن دهی در خیلی از مناطق، عدم دسترسی تمام دانشجویان به کامپیوتر و تلفن هوشمند اشاره کرده بودند.

آنچه می توان تاکید کرد این است که افغانستان در استفاده از اینترنت جهت تدریس موفق نبوده و این ناتوانی در صورتی که اپیدمی کرونا مرحله ی بحرانی دیگری را خلق کند نیز ادامه پیدا خواهد کرد.