شاید کمتر کسی در شهر هرات باشد که برای گردش و یا کوهنوردی به کوههای شمال هرات نرفته باشد. این کوهها و تپههای زیبای مشرف به شهر روزانه پذیرای صدها شهروند است که به دور از دغدغههای روزگار به دامنههای کوه پناه میبرند. در این اواخر اما دیده میشود که این کوههای زیبا به طور […]
شاید کمتر کسی در شهر هرات باشد که برای گردش و یا کوهنوردی به کوههای شمال هرات نرفته باشد.
این کوهها و تپههای زیبای مشرف به شهر روزانه پذیرای صدها شهروند است که به دور از دغدغههای روزگار به دامنههای کوه پناه میبرند.
در این اواخر اما دیده میشود که این کوههای زیبا به طور گستردهیی در حال تاراج هستند.
استخراج غیر قانونی سنگهای تعمیراتی از این کوهها با نگرانی و انتقاد شدید دوستداران طبیعت، شورای ولایتی و فعالان مدنی روبهرو شده است.
شورای ولایتی هرات از استخراج غیر قانونی سنگها در این کوهها شدیدا ابراز نگرانی میکند و آن را نتیجه ضعف اداره محلی هرات میداند.
عبدالرحیم صالحی، عضو شورای ولایتی هرات میگوید روزانه صدها موتر سنگ تعمیراتی بدون هیچگونه سازوکار مشخص و هیچ محصولی از کوههای شمال هرات کندنکاری میشود.
ریاست معادن هرات نیز تأیید میکند که تنها در منطقه شیدایی با شرکتها قرارداد شده و در دیگر کوههای شمال هرات سنگهای تعمیراتی به گونه غیر قانونی استخراج میشود.
ضیاءالحق پوپل، رییس اداره معادن هرات میگوید در سال جاری نزدیک به ۱۵۰ موتر و شاول که در استخراج غیر قانونی دست داشتند توقیف شدهاند.
وکیل احمد کروخی، عضو شورای ولایتی هرات، تخریب کوههای هرات را ظالمانه میخواند.
وی میگوید باید هرچه زودتر جلو ویرانی و بربادی این منابع طبیعی گرفته شود و حتی از ساحه شیدایی که اجازهنامه محیطزیستی گرفته باید جلو استخراج سنگ گرفته شود.
سید اشرف سادات، از فعالان مدنی هرات هم تأکید دارد که سنگها و کوهها منابع عمومی هستند و تخریب بیرویه و غیر قانونی آنها را دزدی میداند.
مقصر کیست؟
ضیاءالحق پوپل، رییس معادن هرات تأکید دارد که اداره او تنها وظیفه گزارشدهی دارد و حکومت محلی و پولیس باید جلو متخلفان را بگیرد.
این در حالیست که سخنگوی والی هرات و فرماندهی پولیس میگویند اداره معادن هرات متصدی، اجراکننده و نظارتکننده استخراج و بهرهبرداری از معادن است.
جیلانی فرهاد میگوید اگر قرار باشد اداره محلی از معادن نظارت کند پس وظیفه و نظارت ریاست معادن چه میشود:”طبق لایحه وظایف و مسوولیت ریاست معادن، باید این اداره جلو استخراج غیر قانونی را بگیرد. در ساحات کوههای شمال هرات حاکمیت قانون وجود دارد؛ یعنی از زیر ساحه دولت بیرون نیست. ساحاتی است که با یک همآهنگی میشود جلو آن را گرفت و باید هم گرفته شود.”
در همین حال، عبدالاحد ولیزاده، سخنگوی فرماندهی پولیس هرات میگوید:”در صورتی که استخراج غیر قانونی صورت بگیرد و ریاست معادن اطلاع بدهد، پولیس بر اساس لایحه وظایف آمادگی عام و تام دارد.”
دیده میشود که انگشت انتقاد بیشتر به سوی ریاست معادن هرات و رهبری وزارت معادن دراز است.
عبدالرحیم صالحی، عضو شورای ولایتی هرات بر این باور است که یا بیتوجهی میشود و یا تبانی.
شماری از اعضای کمیسیون منابع طبیعی و محیط زیست شورای ملی هم وزارت معادن را از ضعیفترین وزارتها میدانند.
نثار احمد امینی، آمر منابع طبیعی ریاست زراعت هرات جلوگیری از استخراج خودسرانه سنگها را وظیفه ریاست معادن هرات میداند.“اگر از پشت بام ریاست معادن هم ایستاد شوند و به کوهها نگاه کنند میبینند که کوهها را تخریب میکنند.”
میلیونها افغانی روزانه از استخراج سنگهای تعمیراتی به جیب سودجویان میرود
در بازدیدی که تیم خبری رادیو معراج از منطقه گازرگاه و مزار شهدای گمنام و باشندگان محل داشته مشخص شد که روزانه تا صد موتر سنگ تنها از این منطقه به گونه غیر قانونی استخراج میشود.
در منطقه گازرگاه، در خانهها و یا جلو شمار زیادی از منازل شاولها و موترهای سنگ دیده میشود. در دو طرف خیابان متنهی به آرامگاه خواجه عبدالله انصاری سنگهای زیادی برای فروش ریخته شده که از کوههای این منطقه استخراج میشوند.
فروشندگان هم در کنار سنگها به چشم میخورند و در تلاشاند تا مشتریان بیشتری جذب کنند.
در این منطقه و هم در ساحه شهدای گمنام پوستههای امنیتی هم پا برجاست که رفتوآمد را کاملا زیر نظر دارند، ولی به استخراج و فروش سنگها هیچ ممانعتی ندارند.
از منطقه گازرگاه سنگهای “دَمدار” و “غَرقی” به تمام نقاط شهر با توجه به فاصلهی راه با قیمتهای متفاوت انتقال داده میشود.
بر اساس گفتههای رانندگان، هر موتر سنگ تا بیش از ۳ هزار افغانی هم به فروش میرسد.
با یک حساب سر انگشتی میتوان گفت که روزانه نزدیک به ۳ میلیون و ماهانه تا ۱۰۰ میلیون افغانی از بابت استخراج سنگ تنها از منطقه گازرگاه به جیب سودجویان میرود.
سودی که از عواید منابع عمومی باید به حساب دولت ریخته شود و همه مردم در آن شریک هستند.
هشدار کارشناسان محیط زیست
چندی پیش سیلاب در پروان و شماری از ولایات کشور صدها کشته و زخمی و خسارات مالی هنگفتی بر جای گذاشت.
بر اساس ادعای کمیسیون منابع طبیعی و محیط زیست شورای ملی کشور یکی از عواملی که خسارات این سیلاب را بیشتر کرد برداشت غیر قانونی سنگ و ریگ از کوهها و بستر رودخانهها بوده است.
این جا در هرات نیز کارشناسان محیط زیست از پیآمدهای ناگوار تخریب منابع طبیعی هشدار میدهند.
هرات، بادهای ۱۲۰ روزه موسمی دارد که کوههای شمال شهر مانند یک بادشکن تا حد زیادی جلو گرد و خاک و تأثیر این بادها را میگیرد.
در سالهای اخیر باشندگان این ولایت شاهد افزایش ریزگردها در این ولایت بودهاند.
کوههای شمال هرات در حالی رو به نابودی است که کارشناسان محیط زیست بر ایجاد کمر بند سبز در شمال شهر تأکید دارند.
نثار احمد امینی، آمر منابع طبیعی ریاست زراعت هرات میگوید در صورتی که جلو تخریب کوهها گرفته نشود و کمربند سبز هم ایجاد نشود تهدید بسیار بزرگ محیط زیستی در انتظار هرات خواهد بود.“انفجار دادن کوهها، ریگبرداری و کندن سنگهایی که بافت کوهها را مُحکم نگه میدارد متأسفانه یک تهدید بسیار بزرگی است. با توجه به تغییرات اقلیمی و نوسانات باران که در هرات آمده و اگر بارندگی در کوههای شمال هرات زیاد شود هیچ مانعی به خاطر کنترول آب وجود ندارد. زمانی که کوهها تخریب شود و ریگبرداریهای مفرط صورت بگیرد مسیر برای انتقال آب و انتقال رسوبات بسیار آماده است. متأسفانه امروز هیچ کس به این امر مهم توجه نمیکند.”
کوههای مناطق کمر کلاغ، شهرک معلمان، بام هرات، گازرگاه، شهدای گمنام و شیدایی جاهایی هستند که سنگهای تعمیراتی شهر هرات را تأمین میکنند.
کندنکاری و استخراج غیر قانونی سنگها از این مناطق در بیخ گوش حکومت محلی همچنان ادامه دارد.
گزارشگر: جواد محمدی
ویرایش متن: محمد احمدی
شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید
- کامل کردن گزینه های ستاره دار (*) الزامی است
- آدرس پست الکترونیکی شما محفوظ بوده و نمایش داده نخواهد شد