از روز جهانی صحت در هرات، امروز پیشاپیش با شعار “افسردگی، بیایید صحبت کنیم” تجلیل شد.

۵۰ درصد شهروندان کشور، بنابر آمارهای سازمان صحی جهان، به یکی از انواع بیماری‌های روانی مبتلا هستند.

با توجه به افزایش شمار بیماران روانی، مسوولان صحت عامه‌ی هرات از کمبود روان‌شناسان مسلکی نگرانند.

عبدالحکیم تمنا رئیس صحت عامه هرات می‌گوید تعداد روان‌شناسان در این ولایت، از تعداد انگشتان دست، تجاوز نمی‌کنند.

او می‌گوید روی این حساب، وزارت صحت عامه از وزارت تحصیلات عالی خواسته تا دیپارتمنت‌های روان‌شناسی را در دانشگاه‌های کشور ایجاد کند.

وی می‎گوید: “ما کمبود روان‌شناس را شدیداً در تشکیل و ساختار صحت عامه احساس می‎کنیم وهم‎چنان کمبود فارغ‌التحصیل روان‌شناس، مطابق با نیاز جامعه نداریم. به همین لحاظ اداره صحت عامه از وزارت تحصیلات عالی می‎خواهد که در دانشگاه‎های ولایات و کابل، دیپارتمنت‎های روان‌شناسی را ایجاد نماید و یا اگر وجود دارد، تقویت نماید”.

حس بی ارزش بودن ، خودکم بینی، احساس گناه بیش از حد، داشتن ایدۀ خودکشی به‌طور مکرر، کم‌خوابی و پر خوابی و مشکلات اشتها علایم بارز افسردگی شناخته می‌شود.

عبدالقدیم محمدی متخصص صحت‌روانی در هرات عوامل افسردگی را به  عوامل درونی و بیرونی تقسیم می‌کند.

با این وصف او می‌گوید در جامعه‌ی افغانستان، انتظارات بیش از حد از خانم‌ها، روحیه‌ی پایین زنان در تحمل مشکلات، و عرف‌های ناپسند، سبب شده تا زنان دو برابر مردان دچار افسردگی شوند.

وی می‌گوید: “مردان می‌روند بیرون کار می‎کنند، وقتی خانه می‌آیند خانه را پاک، نان را پخته و اطفال را تربیت شده می‌خواهند، بنابراین خانم‎ها از لحاظ بدنی به اندازه مردان نیستند که چند کار را هم‌زمان انجام دهند، رسم‎ و رواج‎ها، تفکر نادرست و فرهنگ‎های نادرست، باعث می‎شود که بسیار مسایلی سوء، بالای خانم تحمیل شوند و آنان بخاطری‌که زن هستند، باید صدایش بلند نشوند”.

آگاهان خودکشی و تمایل به مصرف مواد مخدر و نشه آور را از جمله پیامدهای بیماری‌های روانی و به‎خصوص افسردگی می‌خوانند.

سازمان صحی جهانی خودکشی را دومین علت مرگ جوانان بین ۱۵ تا ۲۵ سال عنوان می‌کند.

سال گذشته بیش از یک‌هزار نفر در هرات اقدام به خودکشی کردند که دست‌کم ۱۰ تن شان جان باختند.

عزیزالرحمن جامی مسؤل بخش عاجل شفاخانه مرکزی هرات می‌گوید روزانه دست‌کم ۷- ۹ تن که دچار مسمومیت ناشی از  خوردن مواد شیمیایی و مخدر هستند به این مرکز مراجعه می‌کنند.

به‌نظر می‌رسد پیامد‌های منفی بیماری روانی و به‎خصوص افسردگی، تنها به صحت پایان نمی‌یابد زیرا این بیماری اقتصاد را نیز درگیر ساخته است.

آمار جهانی نشان می‌دهد که سالانه یک تریلیون دالر به دلیل افراد افسرده و کم‎کاری آنان، به اقتصاد جهان ضرر وارد می‌شود.

سهم افغانستان در این ضرر ۵ میلیارد محاسبه شده است.

عبدالحکیم تمنا رئیس صحت عامه در این باره می‌گوید: “سالانه محاسبه شده است که ما یک تریلیون دالر ضرر افسردگی داریم، چون افراد افسرده به کار حاضر نمی‌شوند و اگر کار می‎کنند حاصل شان کم است که بر اساس نفوس اگر حساب نماییم، حدود پنج میلیارد دالر سهم افغانستان است که برای پیش‌گیری آن مبلغ ناچیزی لازم است”.

با همه‌ی این‌ها پزشکان، دانش را تنها راهی برای بیرون رفت از بیماری‌های روانی عنوان می‌کنند.

عبدالقدیم محمدی متخصص صحت روانی می‌گوید دانش سبب می‌شود تا افراد از سایرین، با توجه به توان شان توقع داشته باشند.

وی می‎گوید: “هیچ امکان ندارد که شخص خود را نشاسد و طرف مقابل خود را نشانسد و توان‌مندی و وظیفه خویش را نشاسد، امکان ندارد که ما برای آن‎ها بگویم که فلان دوا و غذا را بخورید، دچار افسردگی نمی‌شوید، باید افراد فهم داشته باشند و خود و محیط ماحول خود را بشناسند”.

از روز جهانی صحت در حالی بزرگداشت می‌شود که هنوز بسیاری از افراد در مورد بیماری روانی آگاهی ندارند.

به باور پزشکان ترس از برچسب خوردن سبب شده است تا بسیاری از افراد با اینکه می‌دانند بیمارند، به روان‌شناس مراجعه نکنند.