هر چند گرمای کوره های شیشه سازی در هرات آهسته آهسته رو به سرد شدن است ولی استاد غلام سخی از پیشکسوتان هنر شیشه سازی با قامتی خمیده و تجربه فراوان تنور این صنعت را هنوز روشن نگه داشته است.

“همی هر نوع شیشه که باشه، شیشه باب ما جور می کنیم و می سازیم به همین کوره و به همین دو تا سیخ، تقریبا میگن این هنر سه هزار سال قدامت داره اما متاسفانه این هنر رو به رکود است”.

شیشه سازی از جمله هنرهای هرات زمین است که سالیان زیادی زبانزد عام و خاص، خودی و بیگانه بوده است. این صنعت با قدامتی  سه هزار ساله در دوره حکمروایی تیموریان، غزنویان و کوشانیان به اوج شهرت رسیده و تا به حال به فراز و نشیب های زیادی روبرو شده است.

ولی شاه بهره کارشناس فرهنگی در این باره گفت: “در خود هرات هم شما بهتر می دانید که این صنعت و یا این هنر از جایگاه و درخشش خاصی برخورداره که تدویر نمایشگاه ها در خارج بر شان و عظمت و تاریخ هرات افزوده است”.

جنگ، عدم توجه مسئولان حکومتی به صنعت شیشه سازی، کاهش چشم گیر ورود گردشگران به هرات و ورود ظروف شیشه ای از خارج کشور، صنعت شیشه سازی را زمین گیر کرده است.

استاد غلام سخی میگوید: “شهر ما امنیت نیست که خارجی بیاید و ما همیشه کار داشته باشیم یک ماه بعد، یک و نیم و یا دو ماه بعد ما یک روز کار می کنیم چرا که فروشات نداریم. داخلی خود مان نمی خرد و خارجی هم نیست یکی دو شاگرد هم تربیه کردیم ولی بیکاری خیلی داریم”.

با همه این نا امیدی ها، کورسوهای امیدی از سوی نهادهای حامی فرهنگ و هنرهای باستانی هرات برای زنده نگه داشتن این صنعت نمایان شده است.

به گفته آقای بهره، انستیتوت آموزشی افغان برای زنده نگه داشتن این صنعت باستانی کوشیده است تا کوره این صنعت را گرم نگه دارد.

او گفت: “از آنجایی که انستیتوت افغان یا (AIL) از جمله موسساتی است که همواره در احیا و حفظ ارزش های بشریت عطف توجه می کند خوشبختانه در طی هفت سال با ایجاد کوره ای جهت شیشه پزی در کانون هنری هریوا در جوار قلعه ی اختیارالدین و با پرداخت معاش ماهوار جهت تربیت یک تن از شاگردان که طی هفت سال به صد ها لک افغانی می رسد این موسسه ادای دین کرده است”.

از سوی دیگر موسسه “فیروز کوه” با انجام تحقیق و پژوهش پیرامون هنرهای فراموش شده هرات به دنبال شامل ساختن این هنرها در فهرست میراث فرهنگی جهانی یا یونسکو است.

حمید همت، هماهنگ کننده ی برنامه های دفتر فیروز کوه در افغانستان میگوید هدف این امر احیای هنرهای باستانی و کسب حمایت از این رشته ها است.

“وقتی ما یکی از صنایع خود را جز میراث های فرهنگی می سازیم از آن طریق بسیار به سادگی می توانیم پول بدست بیاوریم، امکانات بدست بیاوریم و در کنار آن پروگرام های انکشافی می داشته باشیم، دولت افغانستان پروگرام جور می کند یعنی او میراث نه تنها از افغانستان بلکه از همه دنیا میشود و همچنان ما می توانیم بسیاری از سیاحان را جلب کنیم و زمانی که آنها بیایند به یک کشور و خبر شوند که صنعت ما و هنر ما جز میراث های فرهنگی شده، مسلما از آن طرف نیز ما می توانیم پول بدست بیاوریم و اینگونه داشته های مان را حفظ کنیم”.

ناگفته نباید ماند که این تنها شیشه سازی نیست که نیاز به احیای دوباره دارد، بلکه ابریشم بافی، مس گری و طلا سازی از جمله دیگر صنعت هایی ست که در هرات نیاز به نفسی تازه دارند.

ثبت هنرهای این چنین در فهرست یونسکو سبب احیای  این رشته ها و جذب گردشگران خارجی، گردش پول و بهبود اقتصاد خواهد شد.