این روزها به راحتی می‌توان در بازار ماهی سرخ را از نقاط مختلف شهر بدست آورد و در برخی مناطق سر هر کوچه آکواریوم ماهی‌های رنگارنگ، چشم‎های هر انسان را به خود جذب می‎کند.

اما با گذشت هر روز که به آغاز سال نو “نوروز” نزدیک می‎شود، بازار ماهی‎فروشان گرم و گرم‎تر می‌شود که این امر در دو یا سه سال اخیر در ایام نوروز قابل مشاهده است.

ماهی‌های به رنگ‌های مختلف وسیاه رنگ و بیشتر از همه ماهی سرخ، آن‎قدر آکواریوم‌های کوچک و بزرگ را زیبا ساخته که نگاه هر رهگذری را ناخواسته به خود جلب می‌کند.

حتی افرادی‌‎که تصمیم به خرید آن ندارند، چند لحظه‌‎ای کنار آن می‌ایستند و از بازی ماهی‌ها در آب لذت می‌برند.

نکته‌‎ی جالب در هنگام تهیه‌ی این گزارش هم این بود که ماهی فروشی سیار با ماهی‌های سرخ خود توجه بیشتری جلب می‌‎کند.

کمی که جلوتر رفتم با مادری برخوردم که در حال خریدن ماهی بود، وقتی از او پرسیدم چرا ماهی می‌خرد؟ در جوابم گفت که از ماهی به سفره‎ی هفت سین و نمادی از شادی و زندگی استفاده می‎کند.

او گفت “سفره هفت سین با بودن ماهی خیلی مقبول می‎شود، نمادی خوب برای سفره است و برای امید و زندگی خوب است که همه کس دوست دارد”.

کمی آن سو تر مرد کهن سالی را دیدم که غرق در تماشای ماهی‌‎های درون آکواریوم بود وقتی با او هم‌صحبت شدم فهمیدم هر سال برای زیبایی سفره‎ی سال نو ماهی می‌خرد.

او ماهی را نمادی از زیبایی و آورنده‌‎ی احساس خوشی تعبیر می‎کند.

او “ماهی را یک موجود زنده تعبیر می‎کند که نمادی از شادی و خوشی است که به رنگین کردن سفره کمک می‎کند”.

از شوق و ذوق مردم که بگذریم، به نظر می‌رسد این موجودات کوچک آبزی سرخ، بیش از سایرین، لبخند را بر لب فروشنده گان ماهی آورده است.

اطراف اکواریوم‌ها پر از بازدید کننده است، گرچه بیشترین طیف علاقه‌مندان این ماهی‌ها را کودکان تشکیل می‌دهد، اما وجود بزرگ سالان و لبخند آن‌‎ها را هم نمی‌توان نا دیده گرفت.

آن‎گونه  که ماهی فروشان می‌گویند این ماهی‌ها را از کشور ایران وارد می‌کنند که در حال حاضر ماهی سرخ از ۱۰ افغانی تا ۲۰۰ افغانی در بازار پیدا می‌‎شود.

این ماهی فروشان می‎گویند: “ماهی نمادی از شادی است که همواره با استقبال شهروندان و خریداران مواجه شده است و بیشتر مشتریان رنگ سرخ را می‌خرند و ما برخی روزها بیش از دوصد تا به فروش می‎رسانیم”.

از زیبای رنگ سرخ ماهی و آکواریوم‌ها که بگذریم، چرخه‎ی خوشی انسان‌ها، به گریه‎ی میلیون‎ها ماهی پایان می یابد.

بنابر گزارش‎ها سالانه  ۵ میلیون قطعه ماهی قربانی رنگ و لعاب هفت سین  و بی احتیاطی در نگهداری خانواده‌ها می‎شود.

آن‌گونه که کارشناسان محیط زیست می‎گویند: عمر ماهی‎های سرخ، در طبیعت بین ۲۵ تا ۴۰ سال هست، در حالی که به علت سهل انگاری و کم توجهی انسان‎ها، این ماهیان حتی چند ماه هم عمر نمی‌کنند.

وکیل احمد بارک کارشناسان محیط زیست می‎گوید در صورتی‌که ماهی سرخ هم‎چنان بمیرند، نسل این گونه ماهی‌ها منقرض می‌شود.

او می‎گوید خانواده‌ها بعد از تجلیل از سال نو، این ماهی‌ها را در طبیعت رها کنند.

وی می‎گوید: “در صورتی‎که منبعی برای تخم‎گذاری ماهی‎ها وجود نداشته باشد، نسل ماهی‌ها منقرض می‌شود که این امر باعث برهم خوردن زنجیر غذایی درطبیعت می‎شود که آفت بزرگی را به‎وجود می‌آورد”.

رنگ سرخ ماهی به باور آگاهان؛ نماد یا نشانه‌‎ی مهر، پیروزی، شادی، سرزندگی و برکت تعبیر شده است.

هرچند نوروز جشن نیاکان سرزمین ما بوده است، اما در افغانستان به نسبت کشورهای همسایه با سر و صدای کمتری بزرگداشت می‎شود.

این نزدیکی مرزها گویا روی فرهنگ و رسوم هراتی‌‎ها نیز تاثیر گذاشته و خانواده‎های هراتی هم حتی اگر تُنگ ماهی را بر سر سفره نگذارند، بخاطر دل فرزندان شان ماهی می‎خرند.

گزارشگر: عاطفه علیزاده

ویراستار: محمد احمدی

نسخۀ صوتی این گزارش را در ذیل شنوا باشید