ایپیدمی کرونا در خیلی از موارد، گذرعادی زندگی را دست خوش تغییر ساخت.

از رکود اقتصادی و بسته شدن بازارها و تمام مراکز فرهنگی، تعلیمی و تحصیلی گرفته تا قرنطینه شدن شهر ها.

دوام این حالت اضطرار، خیلی از کشورها را مجبور ساخت برای ادامه ی زندگی، تئوری های جدیدی را تجربه کنند؛ طرح آنلاین شدن تدریس در افغانستان یکی از این موارد است.

وزارت معارف و تحصیلات عالی برای عقب نماندن روند تحصیل، طرح تدریس آنلاین را بدیلی برای تدریس حضوری  پیشنهاد کردند.

حالا با گذشت بیش از یک ماه، دانشجویان این طرح را ناکام می خوانند.

“همان ساعت یا برق نیست یا اینترنت ما کار نمی دهد، یا آنتن دهی قطع می شود من رشته ای درس می خوانم که هم تئوری و هم عملی است اما متاسفانه نه تئوری می فهمم نه عملی. استاد صدا می گذارد تا دانلود می شود دو ساعت بعد صنف تازه صدا دانلود می شود بعدش هم وقتی بخواهیم سوال کنیم مجبوریم تا دو سه روز صبر کنیم تا استاد فرصت پیدا کند”.

هزینه ی بالا، قطع و وصلی و سرعت پایین یانترنت، نبود برق و آنتن دهی در خیلی از مناطق، عدم دسترسی تمام دانشجویان به کامپیوتر و تلفن هوشمند از عمده ی ترین چالش هایی است که سبب شده تدریس آنلاین تجربه ی خوبی حداقل برای افغانستان نباشد.

این چالش ها تنها در نزد دانشجویان هرات نیست بلکه دانشجویان دیگر ولایات نیز با آن مواجه هستند.

“برای دانشجویانی که در دهات زندگی می کنند، اول که آنتن دهی نیست، باز ما هزینه ی اینترنت را نداریم و نت اصلا کار نمی دهد. باورتان می شود که در منطقه ی ما سرعت اینترنت فی دقیقه ۴۴ کی بی است؛ با این سرعت نه درس می شود خواند نه می شود مواد درسی را دانلود کرد چه برسد به این که ما تصویری صحبت کنیم. در صنف ما ۴۹-۵۰ نفر است اما تنها ۲۲ نفر توانستند ثبت نام کنند و آنلاین درس بخوانند.“

از این طرح گویا استادان نیز، دل خوشی ندارند؛ عبدالقدوس شیخ، استاد دانشگاه می گوید زحمت تدریس اش چندین برابر شده اما نتیجه خوبی در پی نداشته است.

می گوید: “بدی انلاین این است که حاضری اش مشکل دارد، نمره دهی مشکل دارد. استاد نمی تواند از دانشجویان ارزیانی کند. من سوال بپرسم از کجا بدانم دانشجویم از ذهن خودش جواب می دهد یا از روی کتاب می خواند یا رفیق اش کمک اش می کند؟ قبلا خودم چند ساعت چند منبع را می خواندم و خیلی خوب ارایه می کردم و هر کس سوالی داشت حل میشد اما حالا باید صدا بگذارم. جواب هر دانجشو را تک به تک بدهم، تازه دانشجو یک ورق کتاب را می پرسد استاد این چگونه است باید همیشه کتاب کنارم باشد. چند بار حین تدریس موبایلم از بی برقی خاموش می شود”.

مسوولان وزارت تحصیلاتی عالی می گویند همه جوانب را سنجیده و این طرح را آغاز کرده اند.

حنیف فرزان، معاون سخنگوی وزارت تحصیلات عالی می گوید آنها برای دانشجویانی که به اینترنت دسترسی دارند تدریس آنلاین و برای کسانی که به این تکنولوژی دسترسی ندارند نسخه ی فیزیکی جزوه ی درسی را در اختیار شان قرار داده اند.

“ما برای محصلان (دانشجویان) که دسترسی دارند به برق، اینترنت و امکانات دارند از درس آنلاین استفاده کنند و کسانی هم که این امکانات را ندارند می توانند از جزوه ها و چپترهای درسی که قبلا استادان بزرگوار تهیه کردند در اختیار شان قرار می دهیم تا آنها در خانه های خود مطالعه کنند”.

آنگونه که آقای فرزان می گوید قرار است وزارت پس از بهتر شدن اوضاع و باز شدن دروازه ی دانشگاه ها به مدت ۳ تا ۴ هفته جلسات جبرانی را برای دانشجویان بگذارد و پس از آن امتحان کل سمستر اخذ شود.

فیصل کریمی، عضو کمیته ی آموزش الکترونیک دانشگاه هرات می گوید به نبود زیر ساخت های آموزش الکترونیکی  در کشور حالا دانشجو و استاد هر دو با مشکل مواجه شده اند.

او می گوید: “وزارت تحصیلات عالی پس از یکی دو ماه از استفاده از وب سایت ها و فناوری های آموزشی بالافاصله باید دانشگاه ها را آغاز کند و دو تا سه ماه به طور فشرده و حضور فراهم کنند تا خلاهای آموزشی آنلاین یک دو ماه گذشته رفع شود اما با این میکانیز و با این روش ارزیابی از یادگیری دانشجویان غیر ممکن به نظر می رسد”.

وقوع یک بارگی ایپیدمی کرونا سبب شد تا خیلی از طرح ها همچون طرح تدریس آنلاین عجله و با تقلید از دیگر کشورها روی دست گرفته شود.

طرحی که با توجه به نتیجه ی آن تا اینجای کار، مثبت نخواهد بود اما قطعا به عنوان تجربه ای جدید در تاریخ تحصیلات و معارف افغانستان ثبت خواهد شد.