بر بنیاد اسنادی که در اختیار گزارشگر رادیو معراج قرار گرفته، دریک سال گذشته نزدیک به دو هزار تن در هرات اقدام به خودکشی کرده اند.

براساس این اسناد، ۳۹ تن از این افراد جان باخته اند.

گزارش تحقیقی رادیو معراج نشان میدهد که رقم اقدام به خودکشی ها در شش ماه اول سال در تناسب به ۶ ماه دوم سال افزایش ۱۰ درصدی داشته است.

در این تحقیق، سعی شده به علل اقدام به خودکشی ها پی برده شود.

این یافته ها نشان می دهد، علت مشترک خودکشی ها در بین زنان مشکلات خانوادگی، ازدواج اجباری، کم سوادی، عدم آگاهی حقوقی و قانونی است.

یافته هایی که بیانگر روزانه ۳ تا ۷ اقدام به خودکشی در بین بانوان است.

در این گزارش با ۲۰ بانویی صحبت شده که غالب آنها قربانی بد رفتاری نزدیکان شان شدند.

نسیمه نام مستعار، که فارسی را به سختی صحبت میکند بانویی­ست که به رسم اعتراض در برابر فشارهای مادرش، سم زراعتی خورده است.

او می گوید مادرش از او خواسته بود تا علی رغم میل اش، کار خیاطی لباس هایش را انجام دهد.

نسیمه گفت: “مادرم گفت بخاطری عروسی ات نزدیک است برو یخن خامک کن و لباس هایت را بدوز من هم خوش نداشتم کار کنم رفتم و سم شل درخت خوردم.”

 

خودکشی عامل نیمی از مرگ ‌و میرهای خشن

افسانه با نام مستعار دخترپانزده ساله ی دیگری است که با پشیمانی میگوید، سوء رفتار والدین اش او را وادار به مصرف ۵ پاکت قرص ضد بارداری کرده است.

افسانه گفت: ” حالا خوشحالم و از خودکشی کردن خود هم پشیمان استم. من بخاطری اقدام به خودکشی کردم که چرا فرق بین من و برادرانم میگذارند آنها را به مکتب خصوصی شامل میکنند من را نمیکنند.”

نگین نیز با چهرۀ سبزه و اندامی لاغر و استخوانی خواسته با خوردن باروت گوگرد خود را از شر خشونت های برادر بیمارش راحت کند.

نگین گفت: “چند پاکت گولی و سه قوطی سر گوگرد خوردم، برادرم زیاد جنگ میکند موکنک میکند مرا؛ و با چاقو به کمرم زده او میگوید من خدایم و خدایی میکند و از خاطری که تکلیف اعصاب دارد و روانی است.  به شفاخانه علاالدین کابل و شیدایی بردیم بستر کردیم به گپ گوش نمیکند پس میآید به خانه و روانی است.”

در این تحقیق مشخص شد که در سال ۱۳۹۶، ۱۸۴۵ زن و مرد اقدام به خودکشی و خودکشی کرده اند.

محمد رفیق شیرزی، سخنگوی شفاخانه حوزوی هرات میگوید، از این مجموعه، ۱۴۱۹ تن بانوان بودند که ۱۹ تن شان پس از اقدام جان باختند.

 شیرزی گفت: “در کتگوری اول واقعات که مسمومیت ها را به بار آورده در جریان سال ۱۳۹۶ ۱۸۰۶ واقعه با الگو های مختلف سنی و جنسی افراد از نقاط مختلف شهر و ولسوالی های هرات به شفاخانه حوزوی منتقل شدند که از این جمله ۱۴۰۰ خانم و ۴۰۶ آقا اقدام به خودکشی کردند. و در کنار مسمومیت ها مشترکا در این مرکز درمانی و آمریت طب عدلی صحت عامه ۳۹ واقعه خودکشی هم در سال گذشته ثبت شده است.”

طبق یافته های این گزارش، زنان بیشتر در نیمه اول سال در ۱۴ تا ۴۵ سالگی دست به این کار میزنند.

داکتران معتقدند شمار کمی از این واقعات نیز انگیزه ‌ای جز تمارض ندارند.

محمد نبیل فقیریار، داکتر متخصص بخش داخله شفاخانه میگوید، مصرف مواد سمی برای بیماری که حتی به زودی مداوا هم شود، اثرات منفی و پایدار خواهد داشت.

نبیل گفت: “بعضی مواد و دارو ها به صورت برق آسا کشنده است و برخی هم به صورت مقطعی عوارضی را به جا میگذارد با مراجعه به شفاخانه در مرحله اول باید معده آنها شستشو شود اما وقتی صحت یاب میشوند همین میتواند تخریشیت را به بار بیآورد خصوصا وقتی اختلاج پیدا کند، در مجموع اگر مقدار مواد زیاد باشد اثرات ناگوار تری دارد و اگر مقدار مواد کمتر باشد عوارض آن هم کمتر است.”

فقیریار میگوید با ایجاد و فراهم کردن مرکز ویژه مسمومیت ها وامکانات جلوگیری آمار مرگ ومیر واقعات خودکشی کاهش میابد.

مردان هم در این امر دست کمی از زنان ندارند و براساس شکست عشقی، بیکاری و بیماری های روانی اقدام به خودکشی میکنند.

کبیر با نام مستعار، دیگر دانش آموزست که میگوید وقتی خانواده اش او را از حق انتخاب همسر محروم کردند تاب نقض این حق خودش را نیاورد.

او حالا از خجالت جرات ابراز بلند موضوع را ندارد.

کبیر گفت: ” کمی پیش بیا، خاطری کسی را دوست داشتم به خاطر او خودکشی کردم. او دختر بیگانه است و وقتی فامیل ام در ازدواج کردن من و او مخالفت کردند من هم ۳ پاکت قرص اعصاب خوردم.”

در این تحقیق مشخص شد، ۹۰ درصد شیوه های خودکشی با استفاده از داروهای طبی، حلق آویز، مواد زراعتی، اسلحه گرم و خودسوزی انجام شده است.

به گفته مسئولان، از ۳۹ خودکشی موفق ۱۶ مرد؛ از روش حلق آویز و باقی زنان و مردان  با مرگ موش و اسلحه گرم خود را کشته اند.

اما آیا خودکشی جرم است؟

حفیظه امین، آگاه حقوقی میگوید، محرک خودکشی ومدد به خاطی در صورت مرگ او به هفت سال حبس و در غیر آن، به حبس قصیر محکوم میشود.

اما چند بانو برای مجازات عاملین در اداره پولیس پرونده باز کردند؟

فاطمه خاوری، آمر بخش حل منازعات فامیلی پلیس میگوید، سال گذشته تنها ۳۴ بانو در این آمریت پرونده باز کرده اند.

خاوری گفت: ” ۲۸ مورد اقدام به خودکشی مسمومیت در سال ۱۳۹۶ بوده که دوسیه آنها محول سارنوالی شده و همچنان ۶ مورد دیگر هم مسمومیت منجر به فوت بوده که دوسیه های شان محول سارنوالی شده.”

برای پی گیری پرونده ها سری به دادستانی مبارزه با خشونت علیه زنان زدم.

ماری میهن یار، رییس دادستانی مبارزه با خشونت علیه زنان و رسیدگی به تخلفات اطفال میگوید، از ۳۶ پرونده عاملین ۶ پرونده مجازات شدند و ۴ پرونده دیگر زیر تحقیق است.

خانم میهن یار گفت: “در کل در حدود ۳۶ واقعه ثبت سارنوالی مبارزه با خشونت علیه زنان گردیده که از جمله در حدود ده واقعه، خشونت آنها ثابت نشده و مطابق به ماده قانون حفظ گردیده و در وسط این تعداد، در حدود ده قضیه منجر به فوت بوده و سایر آنها بعضا مجروحیتی را  ایجاد کرده و تعدادی مجروحیتی را ایجاد نکرده است که در کل در قسمت همگی همین آمار اجراآت قانونی صورت گرفته و قضیه ها مراحل قانونی خود را طی کرده است.”

مهوش جمشید کریمی، دادستان ابتدایی شهری، درباره پرونده های مردان میگوید، سال گذشته یک پرونده به دادستانی رسیده که بعد از ۲ دادگاه، محرک خودکشی به ۲ سال حبس تنفیذی محکوم شد.

خانم کریمی گفت: ” در سال ۹۶ یک قضیه خودکشی از مرد ها بود، که دو محکمه او صادر شده و محکمه دوم عامل قضیه خودکشی را به مدت دو سال حبس تنفیذی محکوم به مجازات کرده منتها دوسیه مذکور تحت مراحل محاکماتی قرار داد چرا که هنوز نهایی نشده است.”

 

جلوگیری از خودکشی

رشد روز افزون آمار خودکشی ها در ۱۳۹۵ منجر به ایجاد کمیته مبارزه با خودکشی در ولایت هرات شد.

با گذشت دو سال، تا هنوز این کمیته هیچ نتیجه ی مثبتی در پی نداشته است.

 اما مونسه حسن زاده، معاون اجتماعی والی هرات با اظهار نگرانی میگوید، در جلسه اضطرار جهت رسیدگی به این موضوع اقداماتی روی دست گرفته شد.

حسن زاده گفت: “جلسه اضطراری برگزار کردیم و روی همین موضوع صحبت کردیم، ریاست ها محور همین موضوع باید همکار باشند اطلاعات و فرهنگ از طریق رسانه ها صحبت کردیم به کمیسیون گفتیم و در قسمت محکمه، پولیس و سارنوالی برای آنها صحبت کردیم و با کارشناس جندر خود در رابطه به  برنامه های ویژه برای رسانه ها صحبت کردیم به ریاست صحت عامه گفتیم مکان علیده در نظر بگیرند حداقل وقتی آنها آسیب میبینند همانجا بیشتر رسیدگی کنند.”

بربنیاد اطلاعات تازه، بیش از ۶۷ درصد از شهروندان کشور از انواع اختلالات روانی رنج می‌برند.

اینجا آگاهان امور روانشانسی اقدام به خودکشی ها را ناشی از بیماری های روانی، نا امنی، اختلالات شخصیتی، وعدم مهارت حل مسئله میخوانند.

پرویز مجیدی، استاد دانشگاه و روانشناس میگوید، ایجاد مراکز درمانی و مشوره دهی در مراکز آموزشی، دوره های کسب مهارت حل مسئله و برقراری ارتباط  راه های اند که در کاهش این روند نقش اساسی دارند.

آقای مجیدی گفت: “مراکز روان درمانی یا مراکز مشوره دهی چه در سطح مکاتب و چه شفاخانه ها یعنی مراکزی باشد که افراد زمانیکه دچار مشکل میشوند آنجا یک فرد متخصصی باشد که بتواند برایش راه کار ارایه کند و در موقع مشکلات به او کمک کند. وعدم آگاهی مردم نسبت به بیماری های روانی، متاسفانه خیلی از افراد که دست به خودکشی میزنند به علت بیماری های روانی که دارند است.”

بر اساس گزارش ها آمار واقعات خودکشی و اقدام به خودکشی سال ۱۳۹۵ بیش از یک هزار بوده که در قیاس به سال جاری شمار آن مضاعف شده است.

علی رغم آموزه های اسلامی اما ۷۰ درصد آنان پشیمان نیستند.

در همین رابطه عنایت الله صدیقیار، عالم دین میگوید، از دیدگاه اسلام خودکشی یا قتل نفس جرم و حرام است. و برای مرتکب آن عذاب دردناک اخروی وعده داده شده است.

علی احمد کاوه استاد دانشکده جامعه شناسی معتقد است پدیده پیچیده ی خودکشی؛ ارگانی ویژه با مدیریت قوی و جدی را می­طلبد.

حالا گمان میرود با عملی کردن  راهکار های فوق و رسیدگی به کاهش پدیده خودکشی  شمار واقعات به حداقل برسد.

با این حال یکی از راه هایی که سازمان بهداشت جهانی نیز بر آن تاکید دارد از دسترس خارج کردن ابزار خودکشی و یا منع فروش مواد سمی است.

گزارشگر: بنفشه بینش

ادیتور: محمد احمدی