تخریب و ویرانی محیط زیست براثر جنگ ‌های انسانی تنها مختص به قرن بیستم و رواج سلاح ‌های شیمیایی و اتمی نیست.

در طول تاریخ بشریت جنگ ها در کنار کشتار، طبیعت را نیز ویران کرده است.

اداره ی محیط زیست هرات می گوید جنگ سبب شده تا گونه ای از حیوانات ازبین برود و تاثیرات مخرب و در عین حال چشمگیری بر خاک و آب بر جای بگذارد.

نصیر احمد فضلی، رییس اداره ی حفاظت از محیط زیست هرات می گوید جنگ و تغییر اقلیم سبب شده تا گونه های مختلفی از حیوانان یا منقرض شوند و یا حیات شان تحت تهدید بالا قرار گیرد.

“در گذشته ما گله هایی آهو را داشتیم که متاسفانه اکنون کمتر داریم شاهین، باز، پلنگ و مرغابی داشتیم به شکل کتله ای، بحث جنگ هم تاثیر گذار بوده و همنیطور تغییر اقلیم و کلا توانسته نسل ده ها جانور تهدید کند”.

کار گذاری ماین های کنار جاده ای و استفاده از آن از تاکتیک های رایج جنگ در افغانستان است.

این تاکتیک بخصوص در این اواخر به طور چشم گیری شدت یافته است.

زیست شناسان میگویند، مهمات منفجر نشده در زیر خاک با گذشت زمان تجزیه شده و در اثر فعل و انفعالات شیمیایی مواد زهر آلود، باعث آلودگی و سمی شدن خاک، آلودگی آبهای سطحی و زیر زمینی، آسیب بر گیاهان می شود و از طریق سیستم غذایی زندگی، انسان را تحت تاثیر قرار می دهد.

آقای فضلی می گوید تاثیرات این آلودگی طولانی مدت است و چرخه ی محیط زیست را بر هم می زند.

“دقیقا در جایی که انفجاری صورت می گیرد مواد کیمیاوی آن همان ساحه خاک و آبش را آلوده می کند حتی گیاهانی که در آن ساحه می رویند نیز متاثر می شود”.

کارشناسان محیط می گویند تجمع زیستی باقی‌مانده‌های مواد شیمیایی حاصل از مهمات جنگی و راه پیداکردن آنها به سفره‌های آب زیرزمینی و رودخانه‌ها و در نهایت ورود به چرخه مواد غذایی می‌تواند سلامت مردم را تحت تاثیر قرار دهد.

حارث شیرزاد، زیست شناس در کابل می گوید تنها راه کاهش تاثیرات مخرب جنگ بر محیط زیست، آگاهی دهی به دو طرف منازعه و ترمیم ساحه ی آسیب دیده است.

“باید به دو طرف جنگ آگاهی دهی صورت گیرد که نه تنها عامل مخرب محیط زیست نباشد بلکه باید تلاش کنند باعث غنامندی آن نیز شوند و راه دیگر ترمیم ساحه ی است که آسیب دیده؛ مثلا آب همان منطقه اگر آلوده شده باید تلاش شود که پاک سازی صورت گیرد”.

نابودی جنگل‌ها، گیاهان، جانوران، آلودگی آب و خاک و هوا و تخریب زیست‌بوم منطقه و از بین رفتن منابع طبیعی در جنگ‌ها چنان آسیب‌رسان است که ده‌ها سال تلاش برای بازگرداندن منطقه به شرایط پیشین هم جوابگو نیست.

افغانستان تاکنون شاهد جنگ‌های فراوانی به اسم تامین امنیت، مبارزه با تروریسم، عدالت و صلح بوده است، اما در همه این جنگ‌ها از همان ابتدا محیط زیست و منابع طبیعی قربانیان ساکت و خاموشی بودند و لازم است که جامعه بین الملل بیش از گذشته توجه به آثار مخرب جنگ در محیط زیست داشته باشد.