زرشک، فلور، برزی، ترنج بین، انغوزه، زیره ی سیاه و شیر خشت از جمله ی گیاهان دارویی هرات است.

این گیاهان خودرو هستند و به وسعت ۶۵ هزار هکتار زمین، تقریبا در تمام ولسوالی های هرات دیده می شود.

میزان تولید سالانه ی گیاهان دارویی، به علت برداشت خودسرانه مشخص نیست.

با وصف این عبدالصبور رحمانی، رییس زراعت هرات می گوید به دلیل باران های امسال و سبز شدن ساحات زیادی از زمین های هرات، تولید این گیاهان نسبت به سال قبل افزایش داشته است.

“خوشبختانه امسال هم رشد و تولید این گیاهان افزایش پیدا کرده است چون اگر ما وضعیت کلی را مقایسه کنیم نسبت به سال قبل که خشک بود امسال ما شاهد باران های زیادتری بودیم و نباتات ما سبز شد، علف چرهای ما سبز بود و وضعیت خیلی بهتر است”.

درمان اختلالات عصبی در کودکان، درمان فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی، جلوگیری از حمله‌های هیستری، رفع دندان دردی، مسکن و آرام بخش، رفع نارسایی های کلیه و جلوگیری از بیماری‌های تنفسی بخشی از خواص درمانی گیاهان دارویی است.

اما آنچه مانع از رشد گسترده ی این گیاهان در هرات شده؛ استفاده ی شان به عنوان مواد سوختی بوده است.

تخریب این گیاهان در مناطق غیر مسکونی علاوه بر اینکه پوشش نباتی هرات را از بین برده بلکه سبب روان شدن ریگ ها شده است.

آقای رحمانی می گوید ساحاتی از مسیر تورغندی و ولسوالی کهسان تبدیل به کویر های خشک و روان شده است.

“در بعضی از مناطق هرات در سال های گذشته به دلیل استفاده ی بی رویه از نباتات و استفاده ی آن ها به عنوان مواد سوخت سبب شده تا برخی قسمت ها سطح خاک عریان بماند و باعث فرسایش خاک شده مثل مسیر تورغندی و ولسوالی کهسان باعث شده ریگ های روان و گرد و خاک ها به راه بیفتد”.

همزمان نصیر احمد فضلی رییس اداره ی محیط زیست هرات می گوید برخی از تاجران به دلیل سود حاصله از فروش این گیاهان، در کنار سایر افراد، به ساحات تحت کشت این گیاهان در شمال، جنوب و حتی غرب هرات آسیب رساندند.

آسیب هایی که به باور او جریان ریگ های روان را تند تر ساخته و ریز گردهای حاصله ی آن، هوا را آلوده کرده است.

“حرکت ریگ ها باعث بندش سرک ها و خیابان ها شدند که با تلاش اداره ی محیط زیست و اداره ی زراعت قسمتی از ساحات قرق شد و قسمتی توسط موسسات همکار دوباره سبز شدند و از حرکت ریگ ها جلوگیری شد و سال قبل هم ما این موضوع را با قوماندانی، مقام ولایت شریک ساختیم که یک نگرانی ای بود که مطرح شد  و امسال با همکاری اداره ی زراعت سعی می کنیم فعالیت هایی برای مهار این ریگ ها داشته باشیم”.

در افغانستان گیاهان دارویی از ولایت‌های شمالی و شمال‌شرقی چون بدخشان، تخار، بلخ و سمنگان جمع‌آوری می‌شوند و منبع اصلی درآمد خانواده‌های روستایی در این مناطق است.

بیشتر گیاهان دارویی به کشورهای هند، حوزه ی خلیج فارس، ایران، عراق و ترکیه صادر می شود.

براساس گزارش ها پس از میوه خشک، میوه تازه و قالین، گیاهان دارویی در رده پنجم اقلام صادراتی افغانستان قرار دارد.

گیاهان دارویی به دلیل عوارض جانبی کمتری که نسبت به داروی های شیمیایی دارند، علی رغم پیشرفت علم، هنوز در طبابت استفاده می شود.