رادیو معراج به اسنادی دست یافته که نشان می دهد اداره ی “هرات برشنا” در ده ماه متواتر سال ۱۳۹۷، بیش از ۱۵۷ میلیون و سیصد هزار افغانی، تنها در منطقه ی اسلام قلعه و ولسوالی کهسان، ضایعات برق داشته است.

بر اساس این اسناد اداره ی برشنا بیش از ۴۷ میلیون کیلووات برق به ارزش ۲۴۶ میلیون افغانی از کشور ایران خریداری کرده که ۶۴ درصد این برق از سوی اهالی محل، به گونه ی غیرقانونی به مصرف رسیده است.

این اسناد، نتایج سفر هیئت اعزامی اداره ی برشنا به ولسوالی کهسان و شهرک اسلام قلعه است که از دهم تا ۱۷ ام حمل سال ۱۳۹۸ انجام شده است.

اداره ی “هرات برشنا” در شهرک اسلام قلعه و ولسوالی کهسان در مجموع ۱۲ هزار مشترک دارد.

استفاده از برق به گونه ی مستقیم، دستکاری حدود ۳ هزار پایه میتر، کمبود کارمند، اداره شدن آمریت های برق توسط سرپرستان و تهدید کارمندان برشنا از سوی زورمندان از مشکلاتی است که در این اسناد به آن اشاره شده است.

علاوه بر این در این اسناد آمده که باشندگان ولسوالی کهسان و شهرک اسلام قلعه، بیش از ۳۱۷ میلیون افغانی به اداره ی “هرات برشنا” بدهکار هستند.

هیئت اعزامی اداره ی برشنا، پس از بررسی وضعیت موجود و زیان های مالی در کهسان و اسلام قلعه، خواهان قطع برق تا زمان پرداخت بدهکاری ها، اخذ تعهد برای عدم دستکاری میترها و استفاده برق به گونه ی ترو (مستقیم) و برکناری شماری از مسئولان این اداره در کهسان و اسلام قلعه شده است.

واکنش اداره ی “هرات برشنا”

طاهر عارف، رییس اداره ی “هرات برشنا” هر چند به گونه ی مستقیم این اسناد را تائید نمیکند اما می گوید خسارات وارده به این اداره بیش از اینهاست.

آقای عارف در گفتگو با رادیو معراج گفت: “در حدود ۴۰۰ میلیون افغانی از ساحات کهسان و اسلام قلعه ما طلباتی داریم؛ متاسفانه ضایعات ما در آنجا در سطح بالاست و متاسفانه مشکلات ما در آن مناطق بسیار زیاد است”.

آقای عارف از ناامنی، بی بند و باری ها در استفاده ی برق، حضور افراد زورمند و تهدید کارمندان برشنا به عنوان مشکلات موجود در این مناطق یاد کرد.

او گفت به دلیل ناامنی در کهسان و اسلام قلعه، کارمندان هرات برشنا نمیتوانند نظارت درستی بر رویه ی استفاده برق داشته باشند.

همزمان با این، وی دست داشتن برخی از کارمندان این اداره در به وجود آمدن این خسارات هنگفت را رد نکرد.

رئیس اداره ی برشنا گفت:” مشکل خودسری ها و قلدری هایی که در آنجا است، ضعف در مدیریت ما نبوده در مشکلات امنیتی بوده، پرسنل ما هم شکی در آن نیست که در برخی مناطق مرتکب اشتباه شدند و ما تغییر و تبدیلی در بخش های تخنیکی و تجارتی به وجود آوردیم، ما نهایت کوشش و تلاش خود را کردیم تا مانع این امر شویم”.

آقای عارف میگوید در نشستی که با ریش سفیدان این مناطق داشتند قرار شده تا بخشی از این بدهکاری ها طی چندین قسط، پرداخت شود اما وی در مورد نحوه ی جبران خسارت ناشی از ضایعات برق چیزی نگفت.

وضعیت امنیتی اسلام قلعه و کهسان

ولسوالی کهسان و شهرک اسلام قلعه در ۱۲۰ کیلومتری شهر هرات، مرز مشترک با کشور ایران دارند و از مناطق امن این ولایت به حساب می آیند.

در بخشی از اسناد آمده که نیروهای امنیتی در ولسوالی کهسان با کارمندان اداره ی برشنا همکار نیستند.

همچنان رئیس اداره ی برق مدعی است که به دلیل ناامنی و تهدید زورمندان، کارمندان برشنا نتوانسته اند فعالیت های عادی خود را انجام دهند.

همزمان با این عبدالاحد ولی زاده، سخنگوی پلیس اما با ابراز بی اطلاعی از این موضوع می گوید وضعیت امنیتی ولسوالی ها خوب است.

او میگوید در شهرک اسلام قلعه و ولسوالی کهسان، تمام کارمندان ادارات دولتی می توانند به راحتی فعالیت کنند.

آقای ولی زاده افزود تاکنون هیچ درخواستی برای همکاری نیروهای امنیتی با کارمندان برشنا در کهسان و اسلام قلعه بدست شان نرسیده است.

او گفت:” تا به حال چنین مسئله ای به ما نرسیده و اولین بار است که ما همچین چیزی می شنویم، در صورتی که سر راه کارمندان اداره ی برشنا کدام مشکلی وجود داشته باشد می توانند با هماهنگی با نیروهای امنیتی اقدام کنند و پرسنل پولیسی که در آن ساحه است در خدمت شان است و می توانند با کمک شان کار های شان را پیش ببرند”.

از سویی دیگر نور احمد حیدری، عضو شورای ولایتی هرات میگوید اسلام قلعه و ولسوالی کهسان جز آن مناطقی نیستند که اداره ی برشنا نتواند هزینه ی برق را از باشندگان آن جمع آوری کند.

او به وجود آمدن وضعیت کنونی را ناشی از ضعف مدیریت اداره ی برشنا خواند و گفت:” در این مناطق ما به سرحدی مشکلات امنیتی نداریم که اداره ی برشنا نتواند پول برق خود را جمع آوری کند؛ می توانیم با جدیت بیشتر، با هماهنگی با ادارات دیگر و نهادهای امنیتی از کسانی که زور می گویند و پول برق خود را نمی دهند، پول برق خود را جمع آوری کنند، اینکه این اداره جمع آوری نمی تواند یعنی که کار را به شکل جدی پیگیری نکرده و یا شاید ضعف دارد”.

آقای حیدری خواهان پیگیری جدی این مسئله از سوی نهادهای محلی شد.

هشدارها و پیامدها

موجودیت ضایعات برق و خسارت وارده به اداره ی برشنا، تنها مختص به شهرک اسلام قلعه و ولسوالی کهسان هرات نیست.

امان الله غالب، رئیس عمومی “برشنا شرکت” می گوید هم اکنون در ۱۷ ولسوالی کشور، گروه های مخالف دولت مانع فعالیت کارمندان شرکت برشنا می شوند و از این مناطق پولی به حساب دولت واریز نمی شود.

او گفت به دلیل عبور لین برق وارداتی از ولسوالی کهسان و شهرک اسلام قلعه، قطع لین برق امکان پذیر نیست چرا که در صورت قطع این لین، برق کل شهر قطع خواهد شد.

با این حال آقای غالب می گوید برنامه های انکشافی در ولایت ها و مناطقی که مسبب خسارت شوند و یا پول برق را نپردازند، کاهش خواهد یافت.

او گفت:” اداراتی که پول برق خود را نمی پردازند و یا افراد و یا اشخاص نمی پردازند در نهایت وزارت مالیه می پردازد، حالا اگر عوایدی که ما از فروش برق جمع آوری می کنیم نباشد متاسفانه همان انکشاف و همان توسعه را نمی توانیم در برق داشته باشیم”.

از سویی دیگر محمد سردار بهادری، عضو شورای ولایتی هرات می گوید تمام کارمندان اداره ی برشنا از سوءاستفاده برق اطلاع دارند اما اینکه تاکنون اقدام موثری انجام نشده، ضعف مدیریت و سهل انگاری مسئولان این اداره را نشان می دهد.

او بر این باور است که عدم تطبیق یکسان قانون و نبود مجازات و مکافات، سبب میشود تا در آینده افراد دیگری هم به خود اجازه ی استفاده ی مستقیم از برق را بدهند که این روند میتواند پیامدهای بدی به همراه داشته باشد.

 

انتقاد جامعه مدنی و مردم از اداره برشنا

زیان ۱۵۷ میلیونی اداره ی “هرات برشنا” در ولسوالی کهسان و منطقه اسلام قلعه به دلیل استفاده ی مستقیم از برق، واکنش نهادهای جامعه مدنی را نیز در پی داشته است.

غلام فاروق راسب، فعال مدنی میگوید روسای ادارات دولتی باید به گونه ی یکسان قانون را در شهر و ولسوالی ها تطبیق کنند.

او گفت:” وقتی اداره برق نمی تواند پول صرفیه خود را از ادارات دولتی بگیرد یا از افراد کلیدی بگیرد از زورمندانی که در ولسوالی کهسان و اسلام قلعه ۱۵۷ میلیون افغانی را حیف و میل کرده نمی توانند جمع آوری کنند، خوب اینها باید استعفا دهند، چون نمی توانند مدیریت کنند. نمیشود که ما مدیریت کنیم و حکومت و حاکمیت را بالای همان شهروند بیچاره و پا برهنه تطبیق کنیم”.

همزمان شهروندان هرات با انتقاد از شرکت “هرات برشنا” میگویند، اگر دو دوره ی متوالی پول برق شان را نپردازند، برق خانه های شان از سوی این اداره قطع می شود؛ اما این اداره بعد از گذشت ماه ها تاکنون نتوانسته پول برق زورمندان را دریافت کند.

شماری از آنان میگویند با توجه به شرایط کنونی، اگر این روند ادامه یابد دیگر حاضر به پرداخت پول برق نیستند و اگر قرار باشد خسارات وارده در کهسان و اسلام قلعه را مردم جبران کنند، برق خانه های شان را قطع و از سولر استفاده خواهند کرد.

اما با ۱۵۷ میلیون افغانی چه میتوان کرد؟

۱۵۷ میلیون افغانی، معادل ۲ میلیون دالر است.

بر اساس اطلاعاتی که گزارشگر رادیو معراج بدست آورده، با این پول میتوان یکی از فعالیت های زیر را انجام داد.

– یک نیروگاه کوچک برق آفتابی، برای یک فاز شهرک صنعتی ساخت.

-۲۰ تا ۲۱ کیلومتر سرک را آسفالت کرد.

-۱۰ مکتب معیاری ساخت.

-یک سردخانه با ظرفیت یک هزار تن، برای نگهداری سبزیجات و میوه جات ساخت.

-چندین آشیانه صحی برای امداد رسانی به مادران و نوزدان ایجاد کرد.

راه حل چیست؟

بسیار دیده شده که به دلیل قرار نگرفتن افراد متخصص در راس اداره و یا وزارتی، فعالیت های آن نهاد با چالش مواجه شده و زمینه ی سوء استفاده را نیز برای تعدادی فراهم ساخته است.

به باور کارشناسان، به هر اندازه که کار از سوی اهل آن مدیریت شود، به همان پیمانه برآیند آن نیز ملموس است.

عبدالقادر کامل، آگاه امور می گوید: “باید در شرایط کنونی، افراد مسلکی، متخصص و مسئولیت پذیر در اداره ی برق مقرر شود تا آنها بتوانند این اداره را به شکل مسلکی مدیریت کنند، این افراد باید برخورد شان در برابر افراد زورمندان و گروه های فرصت طلب، یک برخورد عاطفی و مصلحتی نباشد، قانون به طور یکسان تطبیق شود، تمام میترهای آنالوگ جمع آوری شود و از میترهای دیجیتال استفاده شود”.

با این حال در شرایط کنونی در برخی دیگر از مناطق هرات مانند گلران پول برق از سوی زورمندان پرداخت نمیشود و یا گروه های مخالف دولت پول برق را جمع آوری میکنند.

ادامه ی این روند و ضایع شدن برق وارداتی میتواند پیامدهای بدی مانند قطع برق کل شهر هرات را بدنبال داشته باشد.

هر چند در نتیجه ی گزارش هیئت اعزامی اداره ی برشنا، از قطع موقت لین برق کهسان و اسلام قلعه برای پرداخت بدهکاری یاد شده اما تاکنون این کار صورت نگرفته است و هنوز تغییر و تبدیلی در راس آمریت های این مناطق به وجود نیامده است.