هرات در غرب کشور به عنوان پایگاه زعفران افغانستان؛ تولید کننده ی عمده و مرغوب ترین نوع زعفران است.

تولیدات زعفران امسال بین ۱۵ تا ۱۶ تن برآورد شده که حدود ۹۰ درصد آن در هرات تولید شده است.

آمار اتحادیه ملی زعفران کاران اما نشان می دهد که در هرات در هر کیلو زعفران، بیش از ۴۰ گرام ضایعات وجود دارد.

به تازگی دانشجویان انستیتوت زراعت هرات تعدادی دستگاه ساخته اند تا از طریق آن بتوانند از ضایعات زعفران و انگور جلوگیری کنند.

گلثوم، یکی از این دانشجویان می گوید تقریبا ۴ ماه تلاش کرده اند تا این ماشین ها را بسازند.

او می گوید با استفاده از این دستگاه ها می توانند از ضایعات زعفران از مرحله ی خشک کردن تا بسته بندی جلوگیری کنند.

“تقریبا از صبح می آمدیم و تا نزدیک های ۶ عصر بودیم و روی دستگاه های خود کار می کردیم و بیشتر نو آوری هایی که داشتیم روی بخش زعفران بود؛ ما سعی کردیم خیلی از بخش ها را تحت پوشش داشته باشیم مثلا خشک کردن، ضد عفونی کردن، بخش لابراتوار، بخش بسته بندی، جدا سازی گرده از زعفران و جدا سازی مواد زاید از زعفران بود. ما که تلاش خود را کرده ایم اما شما بهتر می دانید هر اقدام جدیدی یک سری مشکلات خود را دارد با آن هم به باور من این دستگاه ۸۰ درصد از ضایعات زعفران جلوگیری می کند”.

این دستگاه ها از سوی ۲۵ دانشجو، شامل ۱۵ دانشجوی دختر و ۱۰ دانشجوی پسر ساخته شده است.

این دانشجویان ابتدا از سوی دفتر “کای” آموزش های لازم را کسب و سپس با حمایت مالی این دفتر دست به ساخت این دستگاه ها زده اند.

حامد خسروی، مسئول دفتر “کای” در هرات می گوید ضایعات در زراعت هرات بسیار است و این باعث شده تا آنان تلاش کنند تا از آن جلوگیری کنند.

“دهقانان عزیز ما زحمت بسیار می کشند اما مقدار زیادی از محصول شان ضایع می شود ما تلاش کرده ایم تا این محصلین جوان را آموزش دهیم و بودجه در اختیار شان قرار دهیم تا ابتکار به خرج بدهند و دستگاهی بسازند که از ضایعات جلوگیری کند؛ بخیر پس از هرات در رقابتی در کابل اشتراک می کنیم و بعد از آن اگر برنده شدیم به دست دهقانان قرار می گیرد”.

با توجه به آمار ارایه شده از سوی اتحادیه ملی زعفران کاران، در صورتی که از هر کیلوگرم زعفران ۴۰ گرام ضایع شود؛ در ۱۶ تن تولید شده ی امسال، دست کم ۶۴۰ کیلوگرم زعفران ضایع می شود.

هم اکنون بهای یک کیلو گرام زعفران در بازار هرات ۶۰ هزار افغانیست.

با این حساب بهای ۶۴۰ کیلوگرم زعفران ضایع شده در تولید امسال، بیش از۳۸ میلیون افغانی است.

بشیر احمد رشیدی، رییس اتحادیه ملی زعفران کاران با ابراز نگرانی از ضایعات زیاد زعفران می گوید این اتحادیه از هر طرحی که بتواند ضایعات را مهار کند استقبال می کند.

“قسمت اعظم زعفران که ریشه ی آن است تا کنون استفاده نمی شود و هدر می رود در حالی که هم در صنعت غذایی و هم در طبابت قابل استفاده است و بخش بعدی ضایعات زعفران در بخش پودر زعفران است شما می دانید زعفران گیاهی است که ششک است و زود می شکند و نرم می شود و نرمی آن اگرچه ما با قیمت پایین هم به فروش می دهیم اما خریدار آن خیلی کم است، بنا ما از هر طرحی که بتواند جلو ضایعات را بگیرد استقبال می کنیم”.

قرار است طرح مهار ضایعات زعفران و انگور دانشجویان انستیتوت زراعت هرات به کابل ارایه شود و در صورت دریافت تاییدی، در دسترس دهقانان قرار گیرد.

با این وصف آقای رشیدی می گوید در صورتی که این طرح پروژه ای نباشد و دوامدار ادامه داشته باشد می تواند در جلوگیری از ضایعات زعفران موثر باشد.

“اگر برای چند ماهی پروژه نباشد و زحمت زیادی روی آن بکشند با بخش های تولید و بسته بندی هماهنگی کنند و تلاش زیادی داشته باشند می تواند تاثیر گذار باشد اما اگر مثل بقیه کارها فقط به نام باشد هیچ فایده ای ندارد”.

قابل ذکر است که دانشجویان انستیتوت زراعت در کنار زعفران، طرحی را نیز آماده ساخته اند تا با استفاده از گاز نایتروجن انگور را به مدت ۳ تا ۴ ماه سالم نگهداری کنند.

این در حالیست که همواره دهقانان از نبود سردخانه برای نگهداری میوه جات و سبزیجات شکایت می کنند.

حال باید دید که این طرح پس از رفتن به کابل چگونه رقم خواهد خورد.