زمانی که ۸۵ تا ۹۰ درصد کارایی کلیه از دست رفته باشد، برای پاکسازی خون و ادامه ی حیات، نیاز به عمل دیالیز است.

در هرات حیات ۱۵۰ بیمار مزمن کلیه، به انجام سه بار دیالیز در هفته بستگی دارد.

هزینه ی دیالیز در شفاخانه های خصوصی بالاست و این عمل در شفاخانه دولتی به گونه ی رایگان انجام میشود.

با این حال ۵ دستگاه دیالیز موجود در شفاخانه دولتی هرات، با توجه به زمان بر بودن این عملیات، ظرفیت پاسخگویی به تمام این بیماران را ندارد.

خلیل الله حبیبی، مسئول بخش هیمو دیالیز در شفاخانه دولتی هرات میگوید ۶۰ درصد بیماران در زمان انتظار نوبت، جان خود را از دست می دهند.

“میزان مرگ و میر در بخش هیمو دیالیز بسیار بالاست؛ یعنی اگر پنجاه درصد را هم بگویم شاید حقیقت نباشد و از پنجاه درصد هم بیشتر است. دلایلش هم مشکلات اقتصادی است مردم ندارند و نمی توانند از پس آن بربیایند. ده روز یا یک هفته منتظر می مانند تا نوبت دیالیز شان شود. به شفاخانه آن مریضی که باید ۱۲ ساعت دیالیز شود و او سه ساعت دیالیز شده و تقریبا ۹ ساعت از دیالیز خود عقب است. معلوم است که سموم بدنش رسوب می کند مشکل تنفسی پیدا می کند، مشکل قلب پیدا می کند و مریضان می میرند. من بگویم از همین ۱۵۰ مریضی که در حال حاضر داریم تا آخر سال همین تعداد به ۷۰ تا می رسد”.

انجام عمل دیالیز در شفاخانه های خصوصی هم بالاست؛ هر بار عمل دیالیز در شفاخانه های خصوصی حدود دو هزار هزینه بر می دارد.

بیماران می گویند در بسا موارد توان پرداخت هزینه ی انجام این عمل را ندارند.

“این جا تعداد بیماران زیاد است، نوبت دیر می رسد؛ یک بار اینجا دیالیز میشویم و یک بار هم می رویم به خصوصی، پولی نیست ورنه داکتران می گویند باید هفته ی سه بار دیالیز بشویم، وقتی حال مان زیاد بد می شود دیگر مجبوریم! من پنج سال می شود که دیالیز می کنم دیگه هیچی برایم نمانده از دیگران این پول را قرض می گیرم خیراتی می کنیم تا پول دیالیز آماده شود”.

” من حدود یک سال می شود که دیالیز می کنم اینجا تعداد مریضان زیاده و به سختی نوبت می رسه دستگاه کم است به خصوصی دو هزار به هر بار بدیم. هر بار که خلقم تنگ میشود دیگه وضعیت ام خیلی خراب میشود و مجبور میشوم بروم خیراتی یا کمکی جمع کنم و بروم بخش خصوصی”.

همزمان سرطبیب شفاخانه ی حوزوی هرات می گوید علاوه بر ۵ دستگاه فعال فعلی؛ ۵ دستگاه دیگر نیز فعال بود اما با گذر زمان و کار زیاد از کار افتادند.

محمد عارف جلالی، سر طبیب شفاخانه ی حوزوی هرات می گوید در کنار هرات بیماران نیازمند دستگاه دیالیز در حوزه ی غرب نیز به این مرکز مراجعه می کنند.

او می گوید این نگرانی با تاجران در میان گذاشته شده و قرار است تعدادی دستگاه خریداری شود.

“۱۵۰ مریضی که به شفاخانه ثبت شده البته آمار بیشتر هم هست در سطح حوزه ی غرب، این دستگاه ها نمی تواند برای همه کفایت کند؛ ما در جلسه ای که با تاجران داشتیم این موضوع را بیان کردیم و یکی دو موسسه خیریه اعلام همکاری کردند”.

مسئولان اداره ی صحت عامه هرات مشکل کمبود دستگاه دیالیز در شفاخانه را می پذیرند و میگویند این موضوع با مرکز کشور در میان گذاشته شده است.

عبدالحکیم تمنا، رییس صحت عامه هرات می گوید در جریان سال های اخیر هیچ بیماری از کمبود دستگاه دیالیز جانش را از دست نداده است.

او می گوید قرار است چندین دستگاه جدید دیالیز به هرات انتقال داده شود.

“اصلا موضوع مرگ و میر در چند سال اخیر به دلیل کمبود دستگاه دیالیز نداشتیم و به دلیل اینکه در پهلوی شفاخانه ی حوزوی شفاخانه های خصوصی هم هستند که عمل دیالیز را انجام می دهند و ما آدم های بی نهایت غریب را به شفاخانه ی دولتی می گیریم و ما با چند موسسه ی خیریه هم صحبت کردیم و “برنامه ی هیمو دیالیز” در برنامه ی وزارت صحت عامه وجود دارد دستگاه ها به شفاخانه های دیگر ولایات توزیع شده و قرار است همین که دستگاه جدید آمد سهم هرات را هم بدهند”.

بیماران مزمن کلیه، تا زمان پیوند کلیه باید عمل دیالیز را ادامه دهند.

متوسط طول عمر بیماران دیالیزی ۵ تا ۱۰ سال است که البته این عدد برای برخی بیماران ۲۰ تا ۳۰ سال هم بوده است.

خشکی و خارش پوست، بی اشتهایی، دفع ادرار در فواصل نزدیک به هم، دفع ادرار کف‌آلود و مشاهده ی خون در ادار از شایع‌ ترین نشانه‌ های بروز بیماری ‌های کلیوی به شمار می ‌رود.