ضبط صوتم را از کیف در آوردم و خواستم با دختری مصاحبه کنم که به گفتۀ پایوازش وضع روحی مناسبی نداشت.

با لبخند پیش رفتم و خواستم گفتگو کنم اما او از گفتگو انکار کرد و خواهش من و دکتورش را نپذیرفت.

وضعیت عجیبی داشت، لبخند که هیچ، گریه‌هایش هم وقفه‌ای بود گویا هر لحظه نفس تازه می‌کرد، به گفتۀ دکتر معالج‌اش شوک عصبی پی‌هم او را به این روز انداخته است.

از کشته شدن مادر گرفته تا ضربه‌ی مهلک روحی بجامانده از تجاوز!

وحید نورزاد مسؤل بخش مشاوره و روان درمانی شفاخانه حوزوی هرات می‌گوید برخی بیماران روانی مثل این خانم در سال جاری حدوداً دو برابر افزایش یافته است.

وی می‌گوید «مقایسۀ که صورت گرفت نشان می‌دهد تعداد  مراجعه کنندگان هفت ماه نخست امسال برابر است با مراجعین سال ۱۳۹۵».

به گفته آقای نورزاد علت این بیماری در مردان مشکلات اقتصادی و در زنان خشونت‌های خانوادگی و محدودیت‌های تحصیلی و ارتباطی است.

او گفت روش‌های گفتار درمانی و مشاوره در ابتدای تأسیس این بخش آنقدر جواب‌ده نبود زیرا مردم به این نوع درمان باور نداشتند اما به مرور زمان ثابت شد که اثرات این روش به مراتب بیشتر از دارو درمانی‌ست.

وی می‌گوید «در سه سال نخست شیوۀ گفتار درمانی موثریت چندانی نداشت چون مراجعه‌کنندگان به این شیوه باور نداشتند و امروز صف‌های مراجعه‌کنندگان گفتگو درمانی طولانی‌تر از دارو درمانی است».

به گفتۀ آقای نورزاد حدود هفتاد درصد بیماران دارای مشکلات روحی و روانی را زنانِ تشکیل می‌دهند که بین سنین ۱۳ تا ۳۵ سال قرار دارند.

سکینه یکی از این بیماران است که مشکلات خانوادگی او را به این روز گرفتار کرده و اکنون حوصلۀ انجام دادن هیچ کاری را ندارد.

وی با گلوی مملو از بغض چنین می‌گوید «حالم خوب بود و به‌گونۀ تصادفی به این حالت گرفتار شدم و دلگیرم و از همه چیز بیزار».

در همین‌‌حال شماری از شهروندان هرات می‌گویند که نشر تصویر خشونت‌بار از طریق رسانه‌های اجتماعی و اخبار ناامنی‌ها، بزرگ‌ترین عامل وجود این مشکلات در بین جوانان است.

آنان می‌گویند «نشر اخبار کشتار جمعی کودکان و شهروندان، مشکلات اقتصادی، استفادۀ بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی بالای روح و روان مردم و جوانان تأثیر بد می‌گذارد و بیشتر جوانان به شوک روانی دچار می‌شوند».

اما جامعه‌شناسان در میان دلایل انبوه، مشکلات اجتماعی، خانوادگی و ارثی را ذکر می‌نمایند که به گفتۀ آنان در موجودیت مشاوران روانی قابل حل است.

علی احمد کاوه استاد جامعه‌‌شناسی دانشگاه هرات به این باور است که حتا در محیط‌های کاری هم باید مشاورانی جهت حفظ روحیه کارمندان استخدام شوند چون در افغانستان فشارهای کاری هم جزیی از این مشکلات روحی به‌شمار می‌آید.

وی می‌گوید «در سایر کشورها سازمان‌ها علاوه بر سایر خدمات، مشاوران روحی و روانی هم استخدام می‌کنند تا برگزاری برنامه‌های گوناگون، استرس کارمندان خویش را کاهش دهند، اما این امر در افغانستان در خیال مدیران هم نیست».

به هر حال شمار زیادی از روان‌شناسان بر این باور اند که آمار افراد مبتلا به ناراحتی‌های روحی و روانی در هرات به مراتب بیشتر از این‌‌‌‌‌‌‌هاست. اما این افراد به دلایل گوناگون از مراجعه به روان‌‌شناسان خود داری می‌کنند.